Vergunningsvrij bouwen: Schuren, uitbouwen en meer

Het concept van vergunningsvrij bouwen biedt veel huiseigenaren in Nederland de mogelijkheid om hun woning of tuin uit te breiden zonder dat daar een officiële vergunning voor nodig is. Dit valt onder de Wabo, ofwel de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht. De Wabo bepaalt de regels voor het verkrijgen van een omgevingsvergunning, maar biedt ook vrijstellingen voor bepaalde bouwactiviteiten. In dit artikel bespreken we wat vergunningsvrij bouwen inhoudt, welke bouwprojecten hieronder vallen en welke regels je moet kennen om zorgeloos te kunnen bouwen.

Wat is vergunningsvrij bouwen?

Vergunningsvrij bouwen betekent dat je voor bepaalde bouwwerkzaamheden geen omgevingsvergunning nodig hebt. Dit kan aanzienlijk tijd en geld besparen, omdat je geen complexe aanvragen hoeft te doorlopen. Echter, het is essentieel om op de hoogte te zijn van de regels die van toepassing zijn. Het niet naleven van de bouwregels kan namelijk leiden tot boetes of zelfs verplichte afbraak van het bouwwerk. Door de voorschriften van vergunningsvrij bouwen te begrijpen, kun je zorgen voor een veilige en legale uitbreiding van je woning.

De Wabo en vergunningsvrij bouwen

De Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) regelt de omgevingsvergunningen en biedt een duidelijk kader voor bouwprojecten in Nederland. De wet is ontworpen om het aanvragen van vergunningen eenvoudiger en overzichtelijker te maken door verschillende vergunningen samen te voegen tot één omgevingsvergunning. De Wabo bepaalt daarnaast wanneer een vergunning vereist is en wanneer een bouwproject vergunningsvrij kan plaatsvinden.

Wat zegt de Wabo over omgevingsvergunningen?

Hier is een overzicht van wat de Wabo regelt:

1. Samenvoeging van vergunningen:
   • Verschillende losse vergunningen, zoals bouw-, milieu- en sloopvergunningen, zijn samengevoegd tot één omgevingsvergunning. Dit maakt het proces eenvoudiger en overzichtelijker.
2. Wanneer is een vergunning nodig?
   • De Wabo geeft aan wanneer een omgevingsvergunning vereist is, bijvoorbeeld bij:
     • Nieuwbouwprojecten.
     • Grootschalige renovaties.
     • Het wijzigen van een monument.
     • Activiteiten met milieu-impact.
3. Vergunningsvrije bouwwerken:
   • De Wabo bepaalt ook wanneer een vergunning niet nodig is, zoals bij kleine projecten, bijvoorbeeld:
     • Het plaatsen van een schuurtje (binnen bepaalde afmetingen).
     • Het installeren van zonnepanelen op daken.
     • Kleinere aanpassingen aan bestaande gebouwen.
4. Toetsing aan het bestemmingsplan:
   • Een aanvraag voor een omgevingsvergunning wordt getoetst aan het geldende bestemmingsplan. Als het project niet binnen het plan past, kan een aanpassing nodig zijn.
5. Procedurele vereenvoudiging:
   • Er is één loket voor het aanvragen van de omgevingsvergunning via het Omgevingsloket Online (OLO). Dit versnelt de communicatie en het goedkeuringsproces.
6. Vergunningen voor tijdelijk gebruik:
   • De wet biedt mogelijkheden voor vergunningen voor tijdelijke projecten, zoals evenementen of tijdelijke bouwwerken.
7. Rol van de gemeente:
   • De gemeente is verantwoordelijk voor het beoordelen en goedkeuren van omgevingsvergunningen en bewaakt de naleving van de regels.

Met de Wabo is het vergunningstraject in Nederland eenvoudiger en efficiënter geworden, terwijl er tegelijkertijd duidelijke richtlijnen zijn voor wat wel en niet is toegestaan. Raadpleeg het Omgevingsloket Online voor meer informatie over jouw specifieke situatie.

Belangrijkste punten uit de Wabo voor vergunningsvrij bouwen

Onder de Wabo vallen specifieke uitzonderingen waarbij geen vergunning nodig is. Voor deze vergunningsvrije bouwprojecten gelden echter nog steeds regels over locatie, afmetingen en het type bouwwerk. Denk hierbij aan het plaatsen van een tuinhuisje, dakkapel of schutting binnen bepaalde richtlijnen. Zo moet een dakkapel bijvoorbeeld vaak aan de achterzijde van het huis worden geplaatst en binnen vastgestelde hoogte- en breedtematen blijven. Een tuinhuisje mag meestal niet groter zijn dan een bepaald oppervlak en moet binnen de grenzen van het perceel blijven.

Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met bestemmingsplannen en regels uit de Welstandsnota van jouw gemeente. Ook voor vergunningsvrije projecten kan de gemeente eisen stellen aan uiterlijk en plaatsing, vooral in beschermde stads- of dorpsgezichten. Controleer altijd de voorwaarden via het Omgevingsloket Online om problemen en eventuele boetes te voorkomen.

Wat kun je vergunningsvrij bouwen?

Het achtererfgebied is de ruimte achter de woning, meestal de achtertuin, waar diverse vergunningsvrije bouwmogelijkheden bestaan. Hier kun je bijvoorbeeld zonder vergunning bepaalde uitbreidingen en bijgebouwen plaatsen.

Overzicht van bouwprojecten die vergunningsvrij zijn:

• Schuur bouwen zonder vergunning: Een schuur of tuinhuis plaatsen kan vaak vergunningsvrij in het achtererfgebied, mits de afmetingen en positie voldoen aan de eisen.
• Carport bouwen: Een carport kan in sommige gevallen vergunningsvrij zijn, afhankelijk van de positie en grootte.
• Dakkapel vergunningsvrij plaatsen: Aan de achterzijde van de woning mag vaak een dakkapel vergunningsvrij geplaatst worden.
• Erker aanbouwen: Een erker mag onder bepaalde voorwaarden vergunningsvrij aangebouwd worden.
• Serre aanbouw rijtjeshuis: Het uitbreiden van een rijtjeshuis met een serre kan vergunningsvrij, afhankelijk van de locatie.
• Fietsenhok in de voortuin: Een klein fietsenhok in de voortuin kan vaak zonder vergunning geplaatst worden.

Veel van deze specificaties zijn te vinden in de BOR bijlage 2.

De regels van vergunningvrij bouwen (BOR Bijlage 2)

De BOR bijlage 2 is een cruciale bijlage van het Besluit omgevingsrecht (BOR) waarin tot in detail wordt beschreven welke bouwwerken zonder vergunning geplaatst mogen worden. Deze bijlage biedt duidelijke richtlijnen en specificaties voor vergunningsvrije bouwprojecten, zoals het maximale oppervlak, de hoogte en de situering van het bouwwerk. Dit omvat onder andere bijgebouwen, aanbouwen, dakkapellen, erfafscheidingen en overkappingen.

Bijlage 2 onderscheidt verschillende categorieën, zoals bouwwerken binnen en buiten de bebouwde kom, en bevat aanvullende voorwaarden afhankelijk van de bestemming van het perceel. Bijvoorbeeld: een schuur in een achtertuin kan vergunningsvrij zijn mits deze niet hoger is dan 3 meter en een bepaald percentage van de tuinoppervlakte niet overschrijdt. Het doel van deze bijlage is om helderheid te scheppen voor burgers en professionals, zodat zij weten welke projecten direct uitgevoerd kunnen worden en welke een vergunning vereisen. Meer informatie is te vinden op de Rijksoverheidwebsite.

Voorbeelden van veelvoorkomende bouwprojecten onder BOR bijlage 2

Onder de BOR Bijlage 2 worden de voorwaarden vastgelegd voor vergunningsvrije bouwwerken. Dit omvat veelvoorkomende bijgebouwen zoals schuren, garages, carports en dakkapellen, met name als deze aan de achterkant van een woning worden geplaatst. Deze bijlage is bedoeld om duidelijkheid te geven over welke bouwwerken zonder vergunning uitgevoerd kunnen worden, mits ze binnen specifieke afmetingen en richtlijnen vallen.

Bijlage 2 biedt richtlijnen over bijvoorbeeld maximale hoogte, oppervlakte en plaatsing ten opzichte van erfgrenzen. Zo mag een schuur of carport vaak niet hoger zijn dan 3 meter en moet een dakkapel aan bepaalde eisen voldoen om vergunningsvrij te blijven, zoals plaatsing op een plat dak aan de achterzijde. Door deze regels goed te kennen, kun je boetes of vertragingen voorkomen en snel aan de slag gaan met jouw bouwproject.

Uitbouw woning achterkant en andere uitbreidingen

De achterkant van de woning biedt vaak meer mogelijkheden voor vergunningsvrije uitbouw, maar er zijn nog steeds specifieke richtlijnen. De maximale afmetingen en het achtererfgebied bepalen vaak wat wel en niet mag.

Vergunningsvrij uitbouwen: Wat mag wel en wat mag niet?

Als je vergunningsvrij wilt uitbouwen, zijn de afmetingen en positie van cruciaal belang. De uitbouw moet binnen het achtererfgebied van de woning blijven en aan specifieke eisen voldoen. Hier zijn enkele belangrijke punten om rekening mee te houden:

• Maximale diepte: Een vergunningsvrije uitbouw mag niet dieper zijn dan 4 meter vanaf de oorspronkelijke achtergevel van de woning.
• Hoogte: De uitbouw mag niet hoger zijn dan 5 meter en mag nooit meer dan 30 centimeter boven de eerste verdieping uitkomen.
• Dakconstructie: De uitbouw moet een plat dak hebben en er mag geen dakterras op het platte dak worden gerealiseerd.
• Plaatsing: De uitbouw moet binnen het achtererfgebied van de woning blijven. Dit betekent dat het bouwwerk aan de achterkant van de woning moet staan en niet aan de zijkant of voorkant.
• Oppervlakte achtererf: Het bebouwde oppervlak mag niet meer dan 50% van het totale achtererfgebied bedragen.

Houd er rekening mee dat deze regels kunnen variëren per gemeente. Het is daarom altijd verstandig om bij de lokale autoriteiten te controleren of er aanvullende eisen of beperkingen gelden voor jouw specifieke situatie.

Gemeentelijke aanvullende regels

• Bestemmingsplannen: Sommige gemeenten hebben specifieke bestemmingsplannen waarin aanvullende eisen staan over het gebruik van materialen, het ontwerp, en de afmetingen van een uitbouw. Dit is vooral belangrijk in beschermde dorps- en stadsgezichten.
• Welstandsnota: In bepaalde gemeenten wordt ook gekeken naar de esthetische eisen van een bouwwerk, zoals de kleur en het materiaalgebruik, zodat de uitbouw past bij de bestaande bebouwing.

Meer informatie over de verschillende regels van alle overheden samen vind je op de website van het Omgevingsloket.

Handige tips voor jouw uitbouw

1. Check lokale regels: Controleer de specifieke regels van jouw gemeente via het Omgevingsloket Online of neem contact op met de gemeente.
2. Peildatum achtererfgebied: Zorg dat je het oorspronkelijke achtererfgebied correct berekent, zoals het was op 2 november 2010. Dit bepaalt wat je mag bebouwen.
3. Overleg met buren: Zelfs als je vergunningsvrij mag bouwen, is het verstandig om buren te informeren om geschillen te voorkomen.

Carport bouwen: Vergunningsvrij of niet?

Een carport kan vergunningsvrij gebouwd worden indien deze aan specifieke eisen voldoet, zoals:

1. Plaatsing:
   • De carport moet binnen het achtererfgebied staan.
   • De afstand tot de openbare weg of het openbaar groen moet minimaal 1 meter zijn.
2. Afmetingen:
   • Maximale hoogte: 3 meter.
   • De totale oppervlakte van alle bebouwingen (inclusief schuur, garage, en carport) mag niet meer dan 50% van het achtererfgebied bedragen.
3. Gebruik:
   • De carport mag niet gebruikt worden als zelfstandige woonruimte of voor bedrijfsmatige activiteiten.
4. Constructie:
   • De carport moet open zijn aan ten minste één zijde, zodat deze als carport wordt erkend.
5. Bestemmingsplan:
   • De carport moet passen binnen het geldende bestemmingsplan van de gemeente.
6. Welstandsregels:
   • In beschermde stads- of dorpsgezichten kunnen aanvullende eisen gelden voor het uiterlijk van de carport, zoals materiaalgebruik of kleur.

Controleer altijd de exacte voorwaarden via het Omgevingsloket Online of bij jouw gemeente om er zeker van te zijn dat jouw carport vergunningsvrij is.

Wanneer heb je een vergunning nodig voor een carport?

Zodra je carport buiten het achtererfgebied of boven een bepaalde grootte valt, is een vergunning vaak noodzakelijk. Het is verstandig om de lokale regels te raadplegen of een specialist in te schakelen.

Voor plaatsing aan de voorkant van de woning of in beschermde stads- en dorpsgezichten is vrijwel altijd een vergunning nodig. Controleer daarom altijd de specifieke eisen via het Omgevingsloket Online of bij jouw gemeente.

Regels voor dakkapellen aan de voor- en achterzijde van je woning

Dakkapellen aan de voorzijde vereisen meestal een vergunning. Aan de achterzijde kan een dakkapel vaak vergunningsvrij worden geplaatst, wat een populaire keuze is onder huiseigenaren.

Dakkapellen aan de voorzijde

Een dakkapel aan de voorzijde van de woning vereist vrijwel altijd een vergunning. Dit komt doordat de uitstraling van de straat of buurt hierdoor verandert. Gemeenten toetsen aanvragen op basis van het bestemmingsplan en welstandsregels. In beschermde stads- of dorpsgezichten gelden vaak strengere eisen, zoals een bepaald type kozijn, kleurgebruik of dakvorm. Een vergunning is ook nodig als de dakkapel afwijkt van standaardmaten of te dicht bij de dakranden wordt geplaatst.

Dakkapellen aan de achterzijde

Aan de achterzijde kan een dakkapel vaak vergunningsvrij geplaatst worden, mits aan specifieke eisen wordt voldaan:

• Afmetingen: Hoogte maximaal 1,75 meter, breedte niet meer dan de helft van het dakvlak.
• Positie op het dak: Minimaal 0,5 meter van de boven-, onder- en zijkanten van het dakvlak.
• Dakhelling: Het dak waarop de dakkapel wordt geplaatst moet een hellingshoek hebben tussen de 15 en 55 graden.
• Geen beschermd gebied: De woning mag niet in een beschermd stads- of dorpsgezicht staan.

Hoe voorkom je fouten bij vergunningsvrij bouwen?

Bij vergunningsvrij bouwen komt meer kijken dan alleen het neerzetten van een schuur of uitbouw zonder vergunning. Hoewel je geen omgevingsvergunning nodig hebt, gelden er nog steeds duidelijke regels en beperkingen. Het maken van fouten kan leiden tot onverwachte kosten, boetes of zelfs de verplichting om het bouwwerk af te breken. In deze sectie bespreken we enkele essentiële stappen om veelvoorkomende fouten te vermijden, zodat je vergunningsvrije project soepel verloopt en volledig aan de voorschriften voldoet.

Belang van het controleren van gemeentelijke regels

Elke gemeente kan eigen aanvullende regels hebben voor vergunningsvrij bouwen. Door deze vooraf te controleren, voorkom je verrassingen en mogelijke boetes.

Het belang van een bouwtekening en goede voorbereiding

Een bouwtekening zorgt ervoor dat je precies weet wat en waar je kunt bouwen. Dit helpt om fouten te voorkomen en voldoet aan de eisen.

Veelgemaakte fouten en hoe je deze voorkomt

Veelvoorkomende fouten zijn te grote afmetingen of bouwen buiten het achtererfgebied. Door de regels nauwkeurig te volgen, voorkom je dergelijke problemen.

Conclusie: Is vergunningsvrij bouwen iets voor jou?

Vergunningsvrij bouwen biedt huiseigenaren veel voordelen, waaronder kostenbesparing en minder administratieve rompslomp. Het is echter belangrijk om de regels goed te kennen en eventueel professionele hulp in te schakelen als je twijfelt. Zo kun je zorgeloos en volgens de regels aan de slag gaan met het uitbreiden van je woning of tuin.

Veelgestelde vragen over vergunningsvrij bouwen (FAQ)

Wat mag je bouwen zonder vergunning? 

Je kunt vaak bijgebouwen zoals schuren, carports en kleine uitbreidingen vergunningsvrij bouwen binnen het achtererfgebied.

FAQ1 Hoeveel meter mag je vergunningsvrij bouwen? 

De exacte afstand varieert, maar vaak is dit maximaal 4 meter vanaf de woning.

FAQ2 Wat is het achtererfgebied? 

Het achtererfgebied is de ruimte achter je woning waar bepaalde vergunningsvrije bouwprojecten mogelijk zijn.

FAQ3 Heb je een vergunning nodig voor een carport? 

In veel gevallen niet, mits deze binnen de vergunningsvrije regels valt.

FAQ4 Is een serre vergunningsvrij? 

Een serre kan vergunningsvrij gebouwd worden, afhankelijk van de positie en grootte.

FAQ5 Kan ik vergunningsvrij een schuur bouwen? 

Ja, een schuur in het achtererfgebied kan vaak vergunningsvrij gebouwd worden.